Στην αντιπαράθεση για την ιδεολογική κυριαρχία στη Λατινική Αμερική, δύο αποφασιστικές δοκιμασίες λαμβάνουν χώρα αυτόν τον καιρό: οι βουλευτικές εκλογές της 26ης Σεπτεμβρίου στη Βενεζουέλα και η ψηφοφορία της 3ης Οκτωβρίου για πρόεδρο στη Βραζιλία.
Αν η δημοκρατική αριστερά δεν καταφέρει να επιβληθεί σε αυτή τη χώρα-γίγαντα, το πολιτικό εκκρεμές θα γείρει, σε πανηπειρωτική κλίμακα, προς τη δεξιά, η οποία ήδη κυβερνά σε επτά χώρες: Χιλή, Κολομβία, Κόστα Ρίκα, Ονδούρα, Μεξικό, Παναμά και Περού. Ομως ένα τέτοιο ενδεχόμενο μοιάζει ελάχιστα πιθανό: ο Ζοζέ Σέρα, υποψήφιος του Κόμματος του Δημοκρατικού Κινήματος Βραζιλίας (PMDB, κεντροδεξιό) δύσκολα θα μπορέσει να επιβληθεί στην Ντίλμα Ρούσεφ από το Κόμμα των Εργατών (ΡΤ), μια υποψήφια που έχει την υποστήριξη του πολύ δημοφιλούς απερχόμενου προέδρου Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, ο οποίος, αν το Σύνταγμα το επέτρεπε, θα μπορούσε άνετα να επανεκλεγεί για μια τρίτη θητεία.
Ετσι, καθώς η υπόθεση μοιάζει να έχει κλείσει στη Βραζιλία, οι διεθνείς συντηρητικές δυνάμεις επικεντρώνουν την εφόρμησή τους στο άλλο μέτωπο, τη Βενεζουέλα, με την ελπίδα να αποδυναμώσουν τον πρόεδρο Ούγο Τσάβες και τη μπολιβαριανή επανάσταση.
Αυτό που διακυβεύεται είναι ο ορισμός των 165 αντιπροσώπων στην Εθνοσυνέλευση (δεν υπάρχει Γερουσία). Με μια ιδιαιτερότητα: οι απερχόμενοι βουλευτές είναι σχεδόν όλοι τσαβιστές, καθώς η αντιπολίτευση είχε αρνηθεί να συμμετάσχει στην προηγούμενη εκλογική διαδικασία του 2005. Αυτή τη φορά, δεν έκανε το ίδιο λάθος· ένα ετερόκλητο συνονθύλευμα κομμάτων και οργανώσεων(1), συσπειρωμένο γύρω από το μένος κατά του Τσάβες, κατεβαίνει υπό το κοινό ακρωνύμιο MUD (Mesa de la Unidad Democratica, Επιτροπή Δημοκρατικής Ενότητας) απέναντι στο Ενωμένο Σοσιαλιστικό Κόμμα της Βενεζουέλας (PSUV)(2) του προέδρου Τσάβες.
Αναπόφευκτα, η μπολιβαριανή πλειοψηφία θα δει τις τάξεις της να αποδυναμώνονται στην καινούρια Εθνοσυνέλευση. Κατά πόσους, όμως, αντιπροσώπους; Θα μπορέσει η κυβέρνηση να ακολουθήσει το πρόγραμμα των μεγάλων μεταρρυθμίσεων; Η αντιπολίτευση θα διαθέτει τα μέσα για να αναχαιτίσει την επανάσταση;
Αυτά είναι τα διακυβεύματα. Πρέπει να γνωρίζουμε πως το 60% των βουλευτών (τουτέστιν 99 έδρες) εκλέγονται με σταυρό και το υπόλοιπο 40% (66 έδρες) αναλογικά με λίστα. Το ψηφοδέλτιο που ξεπερνά το 50% των ψήφων εξασφαλίζει αυτομάτως το 75% των εδρών που προορίζονται για την αναλογική λίστα. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, διότι το Σύνταγμα προβλέπει πως οι οργανικοί νόμοι(3) πρέπει να υπερψηφίζονται από τα δύο τρίτα των βουλευτών και πως οι νόμοι, οι οποίοι εξουσιοδοτούν τον πρόεδρο να νομοθετεί με διατάγματα, πρέπει να υπερψηφίζονται από τα τρία πέμπτα των βουλευτών. Αυτό σημαίνει πως αν η αντιπολίτευση εξασφαλίσει 56 έδρες (επί των 165), θα μπορεί να εμποδίσει την υιοθέτηση κάθε οργανικού νόμου, ενώ με 67 έδρες θα καθιστά αδύνατη την ψήφιση εξουσιοδοτικών νόμων. Να σημειώσουμε πως μέχρι στιγμής, αυτοί οι εξουσιοδοτικοί νόμοι είναι που επέτρεψαν την υλοποίηση των σπουδαιότερων μεταρρυθμίσεων.
Ιδού γιατί η μάχη της Βενεζουέλας επιφέρει τόση κινητικότητα και οικονομικούς πόρους στους κόλπους των οργανώσεων της διεθνούς δεξιάς. Αυτό εξηγεί επίσης την ωμότητα και επιθετικότητα των νέων εκστρατειών δυσφήμισης που εξαπολύθηκαν σε παγκόσμια κλίμακα εναντίον του προέδρου Ούγο Τσάβες. Τους τελευταίους μήνες, οι πιο κακεντρεχείς κατηγορίες διαδέχθηκαν η μία την άλλη. Τα ΜΜΕ του μίσους έκαναν καταρχάς πολύ θόρυβο γύρω από τα προβλήματα στην παροχή νερού και στις διακοπές ηλεκτρικού ρεύματος (σήμερα έχουν επιλυθεί), για τις οποίες ενοχοποιούσαν την κυβέρνηση, χωρίς να αναφέρουν τη μόνη και αληθινή αιτία: την κλιματική αλλαγή, υπεύθυνη για τη μεγαλύτερη ξηρασία των τελευταίων εκατό χρόνων, η οποία έπληξε τη χώρα τον προηγούμενο χειμώνα.
Στη συνέχεια, επανέλαβαν μέχρις κορεσμού τις αναπόδεικτες κατηγορίες που εξαπέλυσε ο τέως πρόεδρος της Κολομβίας Αλβάρο Ουρίμπε, σχετικά με μια υποτιθέμενη «Βενεζουέλα, άσυλο τρομοκρατών». Καταγγελίες που πλέον έχει εγκαταλείψει ο καινούριος πρόεδρος Χουάν Μανουέλ Σάντος μετά τη συνάντησή του με τον Ούγο Τσάβες στις 10 Αυγούστου. Ο τελευταίος, με τη σειρά του, είπε για ακόμη μία φορά πως οι αντάρτες πρέπει να εγκαταλείψουν την ένοπλη πάλη: «Ο σύγχρονος κόσμος δεν είναι εκείνος της δεκαετίας του 1960. Οι συνθήκες δεν προσφέρονται πλέον στην Κολομβία, για την κατάληψη της εξουσίας. Εξάλλου, η ένοπλη πάλη έγινε η κυριότερη πρόφαση του ιμπεριαλισμού για να διεισδύσει σε βάθος στην Κολομβία και, από εκεί, να προκαλεί επιθετικά τη Βενεζουέλα, το Εκουαδόρ, τη Νικαράγουα και την Κούβα(4)».
Υστερα ήρθαν οι εξωφρενικές εκστρατείες για το κλίμα ανασφάλειας. Λες και το πρόβλημα - το οποίο οι αρχές αντιμετωπίζουν με ενισχυμένα μέσα(5) - ήταν καινούριο. Ιδού, λόγου χάρη, τι θα μπορούσαμε να διαβάσουμε - ήδη τον Ιούλιο του 1995! - σε ένα ρεπορτάζ για το έπος της ανασφάλειας στην πρωτεύουσα της Βενεζουέλας: «Μια πραγματική επιδημία φόβου στοιχειώνει το Καράκας. (...) Η βία έχει αγγίξει τέτοιο βαθμό παράνοιας ώστε στους εγκληματίες δεν αρκεί πλέον να κλέβουν (...) Χτυπούν για την ευχαρίστηση του χτυπήματος, σκοτώνουν για την ευχαρίστηση του φονικού. Μανιάζουν, μεθούν με τις ωμότητες. Μέσα σε μία εβδομάδα, πολλές προσωπικότητες -ανάμεσά τους ένας διάσημος παίκτης του μπέιζμπολ (Γουστάβο Πολιδόρ), ένας χειρουργός και ένας δικηγόρος- δολοφονήθηκαν μπροστά στα μάτια των οικογενειών τους. Η ανασφάλεια βρίσκεται παντού. Πενήντα οδηγοί λεωφορείου της πρωτεύουσας έχουν φονευθεί από την αρχή του χρόνου...(6)».
Ενάντια σε κάθε αποδεικτικό στοιχείο, τα ΜΜΕ του μίσους επαναλαμβάνουν επίσης πως οι πολιτικές ελευθερίες θα περικοπούν δραστικά και πως η λογοκρισία θα εμποδίσει κάθε ελευθερία στην έκφραση. Λησμονούν να επισημάνουν πως το 80% των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών ανήκουν στον ιδιωτικό τομέα, ενώ μόλις το 9% είναι δημόσιοι(7). Ή πως, από το 1999, έγιναν δεκαπέντε δημοκρατικές εκλογικές αναμετρήσεις, οι οποίες ποτέ δεν αμφισβητήθηκαν από κανέναν διεθνή οργανισμό εποπτείας. Οπως υπογραμμίζει ο δημοσιογράφος Χοσέ Βισέντε Ράνχελ: «Κάθε πολίτης μπορεί να γίνει μέλος σε οποιοδήποτε από τα χιλιάδες πολιτικά κόμματα, συνδικάτα, κοινωνικές οργανώσεις ή συλλόγους και να κινηθεί στο σύνολο της εθνικής επικράτειας για να προωθήσει τις ιδέες και τις απόψεις του χωρίς κανενός είδους περιορισμό(8)».
Μετά την πρώτη εκλογή του Ούγο Τσάβες το 1999, οι κοινωνικές επενδύσεις πενταπλασιάστηκαν σε σχέση με τον μέσο όρο των ετών 1988-1998. Αυτό επέτρεψε την επίτευξη, πέντε χρόνια νωρίτερα, σχεδόν όλων των Στόχων της Χιλιετίας που ορίστηκαν από τον ΟΗΕ για το 2015(9). Ο δείκτης φτώχειας έπεσε από το 49,4% το 1999 στο 30,2% το 2006 και ο δείκτης εξαθλίωσης από το 21,7% στο 7,2%(10).
Τέτοια ελπιδοφόρα αποτελέσματα αξίζουν, όντως, τόσο μίσος;
(1) Accion Democratica («Δημοκρατική Δράση», σοσιαλδημοκρατική), Alianza Bravo Pueblo («Συμμαχία Γενναίου Λαού», Δεξιά), Copei (χριστιανοδημοκράτες), Fuerza Liberal («Φιλελεύθερη Δύναμη», υπερφιλελεύθεροι), La Causa R (πρώην κομμουνιστές), MAS («Κίνημα για τον Σοσιαλισμό», συντηρητική Δεξιά), Movimiento Republicano («Ρεπουμπλικανικό Κίνημα», νεοφιλελεύθεροι), ΡΡΤ («Πατρίδα για όλους», Δεξιά), Podemos («Για την Κοινωνική Δημοκρατία», συντηρητική Αριστερά), Primero Justicia («Πρώτα η Δικαιοσύνη», υπερφιλελεύθεροι) και Un Nuevo Tiempo («Νέοι Καιροί», σοσιαλ-φιλελεύθεροι).
(2) Εχοντας ιδρυθεί το 2007, το PSUV συνασπίζει σχεδόν όλες τις πολιτικές δυνάμεις που υποστηρίζουν την μπολιβαρική επανάσταση (Movimiento Quinta Rep―blica, Movimiento Electoral del Pueblo, Movimiento Independiente Ganamos Todos, Liga Socialista, Unidad Popular Venezolana κ.λπ.).Το Κομμουνιστικό Κόμμα Βενεζουέλας (PCV) δεν εντάχθηκε στο PSUV, υποστηρίζει όμως τις περισσότερες επιλογές του και υπέγραψε μαζί του συμφωνία συμμαχίας γι' αυτές τις εκλογές.
(3) Ενας οργανικός νόμος συμπληρώνει το Σύνταγμα και καθορίζει την οργάνωση των εξουσιών. Στην ιεραρχία των νόμων κατατάσσεται κάτω από το Σύνταγμα αλλά πάνω από τους συνήθεις νόμους.
(4) Clarin, Μπουένος Αϊρες, 2 Ιουλίου 2010.
(5) Βλ. Maurice Lemoine, «En proie a l'insecurite, Caracas brule-t-elle?», Le Monde Diplomatique, Παρίσι, Αύγουστος 2010.
(6) Ignacio Ramonet, «Le Venezuela, vers la guerre sociale?», Le Monde Diplomatique, Ιούλιος 1995.
(7) «Λησμονούν» επίσης να μεταδώσουν πως στην Ονδούρα, για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του τρέχοντος έτους, δολοφονήθηκαν εννέα δημοσιογράφοι...
(8) www.abn.info.ve/node/12781
(9) http://news.bbc.co.uk/hi/spanish/specials/2009/chavez_10/newsid_7837000/ 7837964.stm
(10) www.radiomundial.com.ve/yvke/noticia.php?45387
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου